PLUCK & PLAY

Thijs van Banning

Je bent Landmarkt gestart in 2012 in een voormalig tuincentrum. Je kwam bij AH vandaan als inkoper en toen dacht je ik ga het helemaal anders doen. Waar kwam het idee vandaan?

Het idee om zelf te gaan ondernemen begon eigenlijk toen mijn vrouw bezig was met het opzetten van haar eigen hotel. Na een werkdag bij Albert Heijn deed ik mijn 3-delig pak uit, trok ik een schilder overal aan en hiep ik met de verbouwing. Ik kreeg van haar project zo veel meer energie dan van mijn projecten bij AH. Zo ontstond bij mij het gevoel dat ik niet meer op de juiste plek zat. Het duurde echter wel even voordat ik het roer omgooide. Mijn vader overleed plotseling, dat was wel echt het moment dat ik besefte; wat zit ik nou te doen, ik moet mijn hart volgen. Toen ben ik gestart met het opzetten van Landmarkt.

Heb je Landmarkt helemaal zelf bedacht of heb je het concept opgepikt uit het buitenland?

De persoon die de naam heeft bedacht is Jan. Hij doet aan het recyclen van sloop afval, hij was daarin een van de eerste die van afval weer nieuwe producten maakte. Van origine is Jan een boerenzoon en hij vond het verschrikkelijk dat de boeren zo onder druk worden gezet door de supermarkten. Jan kwam met het idee om een plek te creëren waar boeren hun producten kunnen verkopen. Toen zijn Harm Jan van Dijk en ik dit concept gaan uitwerken.

De grootste uitdaging was om het nobele concept van Jan om te zetten naar een goed werkend Retailplan. De vertaling van Jan’s concept naar Landmarkt is vervolgens stapsgewijs ontstaan. Zo hebben we een reis gemaakt naar Amerika waar we veel inspiratie hebben opgedaan bij de supermarkten van Stew Leonard’s. Een supermarkt keten die is opgezet door een melkboer. In de winkels is van alles te beleven een hoop gimmicks en gekke dingen in de winkels. Stew Leonard’s wordt door The New York Times beschreven als "Disneyland of Dairy Stores.". Het gaat in de basis vooral over verse en eerlijke producten die op een unieke wijzen worden gepresenteerd, dat was iets dat ik in Nederland nog niet eerder had gezien. Daarnaast heeft de Mercado Municipal in Sao Paulo mij enorm geïnspireerd. Dit is een gigantische markt waar van alles te koop is. Wat op mij indruk maakte is de combinatie tussen eten kopen en dit direct consumeren, dit geeft een unieke dynamiek. Deze combinatie hebben we dan ook toegepast bij Landmarkt en dat maakt het hier zo leuk.

Als je landmarkt zou omschrijven in één product, welke zou dat dan zijn?

Dat zijn de kersen van Theo Venrooij waarmee wij onlangs zijn begonnen. Een echt Hollands product, van hoge kwaliteit waarbij we de keten helemaal gesloten hebben. We halen de kersen zelf op en kunnen ze zo direct in Landmarkt verkopen, verser kan niet. We doen dit dus één op één samen met de boer. Aan het begin van het seizoen zitten we bij elkaar en spreken we de prijs af. Dit hangt vaak samen met de beurs prijzen, dus als de kersen wat duurder zijn betalen we iets meer en wanneer de prijs daalt kunnen we een leuke actie doen in de winkel. Vervolgens maken we een inschatting van de hoeveelheid die we verwachten af te nemen. Zo kan de boer op ons rekenen en hebben wij super verse kersen.

Kersen is een goed voorbeeld van seizoensfruit. Hoe gaan jullie om met de wens van de consument om het hele jaar door kersen te kunnen kopen, terwijl het maar op één moment in het jaar uit Nederland kan komen.

We proberen ons mee te bewegen met de seizoenen. We doen alleen acties met groeten en fruit in het seizoen. In het geval van de kersen verkopen we deze alleen in het oogst seizoen en de rest van het jaar niet. Daarentegen verkopen we ook gewoon het hele jaar door kiwi’s en die komen van ver.

Het is continu zoeken jaar de juiste balans, waarbij een deel van de verantwoordelijkheid licht bij ons maar ook bij de consumenten. Die accepteren het vaak niet als wij producten niet aanbieden die ze wel verwachten. Neem bijvoorbeeld boontjes die komen maar 8 weken per jaar uit Nederland terwijl iedereen denk dat deze het hele jaar makkelijk verkrijgbaar zijn. Het is ook veel onwetendheid bij de consument. We proberen hier bij Landmarkt juist ook veel informeren en het goede te stimuleren in plaats van te wijzen naar het slechte, daar hou ik niet van.

Hoe kijk je naar de toekomst, zijn er op een dag misschien wel 10 Landmarkt winkels?

Die ambitie heb ik wel gehad, maar ik ben erachter gekomen dat het heel lastig is om zulke unieke plekken te vinden als deze. Ik heb al bij meer dan 20 tuincentra in Nederland trajecten gelopen en ik heb hierbij ook een paar keer mijn hoofd gestoten. Het kost enorm veel energie en geld om goede plannen te maken en samen met gemeentes en overheden deze plannen te realiseren. Maar tot de dag van vandaag is dat nog niet gelukt, omdat gemeentes vaak zeggen dat ze in buitengebieden geen food Retail willen. Waar we wel mee zijn begonnen is een samenwerking met Ranzijn waarbij we een shop in shop Landmarkt zijn begonnen met daarbij een cafétje, en deze samenwerking gaan we de komende jaren uitbreiden.

Je hoofd stoten dat hoort ook bij het ondernemen. Kun je een voorbeeld van geven van waar je tegen aan bent gelopen maar wel positief uit bent gekomen?

We zijn twee jaar nadat we zijn begonnen met Landmarkt failliet gegaan. Dat had allerlei oorzaken, maar het belangrijkst was dat we een tweede locatie opende in Apeldoorn en dat ging helemaal mis. Op de dag van de opening was ik aan het onderhandelen met de bouwers over een betalingsregeling, en dan voel je wel aan dat het niet helemaal goed gaat.

Vervolgens liep die vestiging helemaal niet goed. Dus naast dat we geen geld hadden om de boel te financieren kwam er ook geen geld binnen, uiteindelijk leiden dat tot een faillissement. Dat was wel een gigantisch zware periode, maar ook heel leerzaam. Je leert op een harde manier alle aspecten die bij het ondernemen komen kijken en welke verantwoordelijkheden die met zich meebrengen.

Ik heb toen in mijn eentje een doorstart gemaakt en na 2 jaar keihard werken was Landmarkt weer winstgevend. Dit terwijl iedereen zei dat kan niet, ik dacht dat kan wel maar met een totaal andere aanpak. Niet de hoofdkantoor gedachten waarbij alles van boven geregeld wordt maar juist zelf op de vloer staan samen met het personeel.

Door deze verandering had ik geen inkopers meer nodig. Deze verantwoordelijkheid heb ik bij de bakkers-, slagers- en groetenafdeling zelf neergelegd. Zij waren ineens zelf verantwoordelijk voor het inkopen van grondstoffen en het regelen van het personeel. Dit was eigenlijk uit nood geboren maar het zorgde voor een enorme cultuurverandering. De bakker mocht voorheen niks alleen een broodje in de oven doen en nu mocht hij ineens alles. Hierdoor kreeg iedereen het gevoel ertoe te doen en ontstond er vanuit het personeel veel meer binding met het bedrijf Landmarkt.

Dat was echt een eye-opener. Leg de verantwoordelijkheden zo laag mogelijk in het bedrijf neer en zorg ervoor dat er niet te veel manager zijn. Want die managen de boel kapot en dat kost alleen maar geld.

Je moet dus enorm veerkrachtig zijn om na een zware periode weer op te staan, hoe dat je dat?

Het failliet gaan van Landmarkt had me wel een enorme psychische tik gegeven. Het moment van een faillissement is heel benauwend omdat je alle controle kwijt bent, je voelt je heel machteloos. Om dit te verwerken heb ik een coach gezocht. Ik kon hem alleen niet betalen dus heb ik hem 5% aandelen gegeven. Hij heeft mij maar ook Landmarkt twee jaar lang trainingen gegeven, aan de hand van het human-element. Want niet alleen ik, maar ook het bedrijf had deze psychologische klap gekregen Uiteindelijk zorgde dit tot nieuwe inzichten en brachten deze sessies het hele bedrijf dichter bij elkaar.

Wat is voor jou een meerwaarde om met PLUCK zaken te doen?

We doen bij Landmarkt eigenlijk zaken met 3 soorten leveranciers en daar zoek ik altijd de juiste balans in. We kopen lokaal bijvoorbeeld de eerdergenoemde kersen van Theo Venrooij. We doen zaken met hele grote leveranciers waar we de standaard supermarkt “meuk” noem ik het altijd inkopen. En daarnaast hebben we de kleinere leveranciers zoals jullie waar ik altijd energie van krijg. Dus ik verwacht van jullie creatieve en onderschrijdende producten die het verschil kunnen maken en dat lukt jullie.

Bedankt voor dit inspireerde gesprek! Keep up the good work met Landmarkt!